Teolojik Üçlü Çelişik Teodise:

 

Giriş Bu yazıda, Tanrı'nın mutlak iyi olarak tanımlanması, ahlakın evrenselliği ve öldürmenin etik sorunları arasındaki çelişkiyi inceleyeceğim. Bu analiz, klasik teodiselerden farklı olarak, Tanrı’nın bizzat yaptığı bir eylemin (insanların ölmesi) ahlaken tutarlı olup olmadığını sorgulamaya dayanmaktadır. Bu yazı, özellikle Tanrı'nın öldürmesi etik bir problem yaratıyor mu? sorusuna odaklanarak, teolojik bir üçlü çelişki (trilemma) modeli oluşturacaktır.

Paradoksun Felsefi Formülasyonu Bu paradoks üç temel önermeye dayanmaktadır:

1-(P1) Ahlak evrenseldir. -Evrensel ahlak ilkeleri varsa, Tanrı da bunlara tabidir. -Evrensel ahlakı kabul edersek, "öldürmek kötüdür" ilkesi Tanrı için de geçerli olmalıdır.

2-(P2) Tanrı mutlak iyidir. -Tanrı'nın mutlak iyi olması, etik olarak kötü olan hiçbir şeyi yapamayacağını gerektirir. -Tanrı'nın iyi olabilmesi için, etik kurallara uyması gerekir.

3-(P3) Öldürmek kötüdür. -İnsanların birbirini öldürmesi ahlaken yanlıştır. -Tanrı insanlara ölümlülüğü bahşetmiştir ve dolaylı veya doğrudan öldürmektedir.

Bu üç önerme aynı anda doğru olamaz çünkü eğer:

- P1 ve P3 doğruysa, Tanrı'nın etik kuralların içinde olması gerekir ve o halde Tanrı öldürmemelidir. Ancak insanlar ölüyor.

- P2 ve P3 doğruysa, Tanrı mutlak iyi olduğu için öldüremez, ama insanlar yine de ölüyor.

- P1 ve P2 doğruysa, etik kurallar evrensel olduğu için Tanrı etik kurallara tabi olmalıdır, ama Tanrı'nın öldürmesi sorun yaratıyor

 Bu durumda, eğer bu çelişkiyi çözmek istiyorsak, bu önermelerden birini terk etmek zorundayız. Ama bunu yaparsak yeni paradokslar ortaya çıkıyor.

Klasik Teodiselerden Farkı Bu paradoks, klasik "kötülük problemi" ile benzerlik göstermekle birlikte ondan farklıdır.

- Klasik kötülük problemi, genellikle "Tanrı neden kötülüğe izin verir?" sorusu üzerine yoğunlaşır.

- Bu paradoks ise, Tanrı'nın bizzat yaptığı bir eylemin etik açıdan nasıl değerlendirilmesi gerektiğini sorgular. Bu nedenle, klasik teodiseler (kötülüğü serbest irade veya "büyük plan" ile açıklayan yaklaşımlar) burada geçerli olamaz. Çünkü burada bahsedilen, Tanrı'nın aktif olarak yaptığı bir şeyin ahlaki olup olmadığıdır.

Paradoksu Çözmek Mümkün mü? İşte üç temel çözüm yolu ve neden işlemeyecekleri:

1-Ahlak evrensel değildir → O zaman Tanrı'nın mutlak iyi olduğu iddiası ortadan kalkar ve Tanrı etik bir otorite olamaz.

2-Tanrı mutlak iyi değildir → O zaman teistik dinlerin temel ilkesi yıkılır.

3-Öldürmek kötü değildir → O zaman insanların da öldürmesi kötü olmaz ve ahlaki kaos oluşur.

Herhangi bir önermeyi terk ettiğimizde yeni bir çelişki oluştuğunu görüyoruz. Dolayısıyla bu paradoks bir 3 cisim problemi gibi kaotik bir sistem yaratıyor ve geleneksel etik çerçevede çözülmesi mümkün olmuyor.

Sonuç:

Bu yazıda, Tanrı'nın öldürmesi ve ahlakın evrenselliği arasındaki çelişkiyi ele aldık. Teolojik etik açısından "mutlak iyiliğin" iç tutarlı olup olmadığını sorguladık. Sonuç olarak, bu üç temel ilke aynı anda doğru olamaz ve paradoksun çözümü imkansızdır.